2015.06.21 – Wianki – Noc Kupały

ŚWIĘTOJAŃSKIE WIANKI.

Towarzystwo Miłośników Jaworza przy współfinansowaniu Stowarzyszenia „Nasze Jaworze” zorganizowało w dn. 21 czerwca, w Jaworzu Nałężu popołudniowe spotkanie dla osób zainteresowanych tradycją  Nocy Kupały i Nocy Świętojańskiej.

Noc Kupały to magiczny wieczór przesilenia letniego, kiedy dzień jest najdłuższy w roku. W nocy z 21 na 22 czerwca Słowianie, a także Celtowie, ludy germańskie – obchodzili jedno z najważniejszych dla nich świąt.

Według tradycji dawnych Słowian było to święto ognia i wody, miłości i płodności.

Ogień pełnił przede wszystkim funkcję oczyszczającą – spalał winy skaczących przez ognisko i tańczących wokół niego osób. Najważniejsze podczas tej nocy było znalezienie miłości – stąd się wzięły wianki. Panny na wydaniu plotły je z 9 ziół, mocowały na deseczce, zapalały świeczkę i puszczały je w nurt rzeki. Poniżej stali chłopcy, których zadaniem było wyłowienie wianka ukochanej dziewczyny. Wianek szybko wyłowiony oznaczał rychłe małżeństwo, jak długo płynął – długie poszukiwania męża, jeśli utonął – to staropanieństwo.

Woda miała duże znaczenie według Święta Kupały – zanurzenie się w niej w ten dzień gwarantowało urodę powodzenie i zdrowie.

O północy wszyscy się zbierali i wyruszali na poszukiwanie kwiatu paproci. Kwitnąca paproć miała promieniować blaskiem, który wskazywał miejsce ukrytego w ziemi skarbu.

Noc Kupały określano także Sobótką, a ta nazwa pochodzi od świętej góry Słowian Ślęży przez wieki nazywanej Sobótką, która do dzisiaj nosi ślady słowiańskich obrzędów.

Noc Świętojańska to święto obchodzone w nocy z 23 na 24 czerwca – w wigilię św. Jana Chrzciciela, będące próbą  zasymilowania  przez chrześcijaństwo pogańskich obchodów Święta Kupały. W  noc świętojańską szczególnych właściwości  nabierać miała woda, ale kąpieli można było zażywać dopiero  podczas tej nocy, kiedy wody były ochrzczone przez św. Jana Chrzciciela. Wcześniej nie można było się kąpać. Wierzono, że kąpiel w rzece lub stawie tej nocy spowoduje, że ludzie będą zdrowi, kąpiel zapewni także szczęśliwe małżeństwo, macierzyństwo i miłość. Wicie wianków odbywa się także w Noc Świętojańską – tak jak podczas Nocy Kupały.

Ogień też jest bardzo ważny. W Noc Świętojańską palono wielkie ogniska, wokół nich tańczyły ubrane na biało dziewczęta, śpiewając pieśni miłosne.

Jak widać – Noc Kupały, a Noc Świętojańska to nie to samo, chociaż mają bardzo dużo wspólnego. Bez  względu jednak na nazwę (Noc Kupały, Sobótka, Noc Świętojańska), zawiera się podczas tej nocy pamięć minionych wieków, i jak każdy obyczaj i obrządek korzeniami sięga mroków przeszłości.

Padający przed spotkaniem deszcz ustąpił pola słońcu, więc cała impreza odbyła się przy sprzyjającej aurze. Goście dopisali i kilkadziesiąt osób podziwiało uplecione wianki, wysłuchało informacji o tradycji tych dwóch świąt, oraz w dobrych humorach skonsumowało smaczne kiełbaski z ogniska.

Na koniec spotkania, zgodnie z tradycją wianki popłynęły potokiem Josionka, a wszyscy uczestnicy posiad umówili się na przyszły rok.

Grażyna Matwiejczyk

Następne posiady obędą się 12 lipca 2015 r. a przyrodę i krajobrazy Norwegii przedstawi Wacław Kosmowski.

ZAPRASZAMY