2018.10.14 – Jerzy Ryrych – 100-lecie Ligi Morskiej i Rzecznej

100 LAT LIGI MORSKIEJ i 20 lecie MIĘDZYNARODOWEGO SZKOLNEGO KOŁA LIGI MORSKIEJ i RZECZNEJ w JAWORZU.

W słoneczne, niedzielne popołudnie w Sali Sesyjnej Pod Goruszką odbyło się spotkanie organizowane przez Towarzystwo Miłośników Jaworza oraz Szkolne Koło Ligi Morskiej i Rzecznej przy Gimnazjum/SP2 w Jaworzu Średnim. Prowadzący spotkanie Jerzy Ryrych-kapitan żeglugi wielkiej przywitał licznie zgromadzonych gości a szczególnie dzieci i młodzież ze SKLMiR przy Szkole Podstawowej nr2.

Obchody 100lecia powstania Ligi oraz 20rocznicy szkolnego koła Ligi w Jaworzu rozpoczęły się we wrześniu ubiegłego roku i związane były z otwarciem wystawy złożonej z 23 plansz obrazujących dzieje LMiR na przestrzeni ostatniego wieku. W ostatnim roku pomniejszona wersja tej wystawy była eksponowana w kilku szkołach powiatu bielskiego, cieszyńskiego i żywieckiego w ramach obchodów 100lecia.

Ostatnim akcentem obchodów był wyjazd na centralne uroczystości rocznicowe do Zamku Królewskiego w Warszawie gdzie udaliśmy się 20osobową grupą  29. września.

Wystawę obrazującą dzieje Ligi na przestrzeni ostatniego wieku omówił prowadzący sięgając do roku 1918 kiedy to Polska po 123latach niewoli odzyskała niepodległość a w tym samym czasie bo 01. października 1918 kontradmirał Kazimierz Porębski powołał Stowarzyszenie Pracowników na Polu Rozwoju Żeglugi „Bandera Polska”, które to Stowarzyszenie w kolejnych latach przyjęło nazwę Liga Żeglugi Polskiej, w 1924r. Liga Morska i Rzeczna a w1930r Liga Morska i Kolonialna.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918r Polska miała zaledwie 146km wybrzeża bez znaczących portów.

W roku 1932 odbyły się w budowanej jeszcze Gdyni obchody „Święta Morza”, które pokazały jak ogromną pracę społeczeństwo polskie włożyło w budowę podwalin gospodarki morskiej. W ciągu 10lat Gdynia z małej, rybackiej wioski stała się dużym portem morskim i 100tysięcznym miastem a w 1939roku przeładunki towarów osiągnęły wielkość 10 milionów ton dając niezależność Polsce od Gdańska.

W latach międzywojennych Liga była największą organizacją społeczną liczącą w 1939 prawie milion członków. Okręgi i Koła LMiR a od 1930 Ligi Morskiej i Kolonialnej brały czynny udział w zbiórkach na rzecz FOMu- Fundusz Obrony Morskiej, kiedy to zebrano ponad  10milionów zł na uzbrojenie i rozwój Marynarki Wojennej a w roku 1938 z  funduszy tych zbudowano słynny okręt podwodny „ORZEŁ”.  Tak wiele w tak krótkim czasie i trudnych warunkach w międzywojennym okresie zostało uczynione w ramach działalności Ligi. Zasada ks. Staszica „Trzymajmy się morza” była realizowana bardzo ściśle czego nie można powiedzieć  o ostatnich 30 latach. Dla porównania w 1976r pod polską banderą pływało 520 pełnomorskich statków a w chwili obecnej statków zarejestrowanych pod polską banderą  jest kilka-kilkanaście???

To dzięki takim ludziom jak wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski, inżynierowie Julian Rummel i Tadeusz Wende i pracy naszych przodków powstały podwaliny naszej gospodarki morskiej.

Ambicje kolonialne znalazły odbicie w zmianie nazwy LMiR na LM i Kolonialna w 1930r kiedy to na jej czele stanął gen. Gustaw Orlicz Dreszer a także w działaniach Funduszu Akcji Kolonialnej. Próby uzyskania udziału w koloniach poniemieckich zakończyły się fiaskiem ale powstała w Paranie w Brazylii osada MORSKA WOLA, zakupiono 22000 hektarów pod osadnictwo a w sąsiedniej Argentynie założono kolonię APOSTOLES.

W latach 1990-2007 Ligą Morską a od 1999r Ligą Morską i Rzeczną kierował późniejszy prezydent Polski ówczesny minister Bronisław Komorowski. Od roku 2007 Ligą dowodzi kapitan żeglugi wielkiej dr Andrzej Królikowski. Po omówieniu historii i działalności Ligi prowadzący głos przekazał pp. Iwonie Kominek i Andrzejowi Stąsiekowi opiekunom i założycielom MSKLMiR  przy Szkole Podstawowej nr2 w Jaworzu Średnim.

Wypowiedź pana Andrzeja dotyczyła powstania i działania Koła LMiR przy szkole podstawowej a następnie gimnazjum w Jaworzu Średnim.

13.września 1997r powstało szkolne Koło LM. Byłem jego inicjatorem. Realizując cele i działania  LM przyświecał mi również bardzo przyziemny cel ponieważ mieliśmy Bielski Okręg Ligi Morskiej. Warto było wykorzystać działalność takiego Koła, które w szkole dawało uczniom możliwość tylko częsciowo płatnych wyjazdów nad polskie morze. Oczywiście takie eskapady nie są żadnymi „gratisami”, ponieważ najpierw młodzież musiała się wykazać działaniami społecznymi aby móc skorzystać ze wsparcia samorządu i Zarządu Głównego LM.

Mieliśmy małe muzeum morskie, w skromnych warunkach lokalowych, naszych przewodników i co ważne współpracowaliśmy z Instytutem Biologii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Jako, że Zarząd Główny organizował co roku prestiżowy konkurs na najlepiej pracujące szkolne koło mogliśmy się wykazać pracą w muzeum. Młodzież bardzo chętnie uczestniczyła w tym konkursie pracując przez cały rok gdyż było o co walczyć. Od początku starałem się tak przygotowywać ligowców do konkursów aby wracali do Jaworza z wyjazdów z jakimiś trofeami. Szokiem dla wielu nadmorskich szkół było to, że „górale” z Jaworza zdobywali pierwsze miejsca pokonując rywali z Gdańska, Gdyni, Kołobrzegu czy Szczecina. Nasza młodzież w nagrodę odbywała 5dniowe rejsy szkoleniowe na ORP ISKRA na trasie Szczecin-Gdynia.

Poza tym współpracowaliśmy z dr Elżbietą Marszałek rektorem Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Turystycznej w Szczecinie, która w Zarządzie Głównym LM i LMiR odpowiadała za edukację morską młodych ludzi. Dzięki tej współpracy nasi uczniowie wielokrotnie uczestniczyli we Flisach Odrzańskich. Od ponad 10lat nasze koło działało jako jedyne w Polsce Międzynarodowe SKLMiR a to dzięki współpracy ze szkołami na Słowacji i w Czechach.

Za całokształt pracy SKLMiR przy szkole podstawowej i gimnazjum Kapituła Odznaczeń na wniosek ZG   uhonorowała Gminę Jaworze najwyższymi ligowymi odznaczeniami czyli:: PIERŚCIENIEM HALLERA i KRZYŻEM PRO MARI NOSTRO, a Gimnazjum otrzymało KRZYŻ PRO MARI NOSTRO. Za  wzorową  współpracę nagrodzone y został również Instytut Biologii WSP- PIERŚCIENIEM HALLERA I KRZYŻEM PRO MARI NOSTRO.

Wracając do naszych młodych ligowców po moim odejściu na emeryturę opiekunem MSKLMiR została nauczycielka gimnazjum mgr Iwona Kominek, która przy wsparciu ówczesnej i obecnej dyrekcji szkoły swietnie sobie radzi na tym polu. Chciałbym jej w tym miejscu serdecznie podziekowa, że przejęla po mnie tego „bakcyla” ligowego, kultywując dynamiczną działalność i wciąga weń kolejne roczniki uczniów.

Iwona Kominek, Andrzej Stąsiek i Jerzy Ryrych