2018.10.15 – II Rocznica odsłonięcia tablicy

Dnia 15 października br. po raz drugi od umieszczenia tablicy pamiątkowej na dawnym budynku szkolnym w Jaworzu Średnim, zebrała się grupa Jaworzan aby składając wiązanki kwiatów uczcić pamięć tych, którzy na tej tablicy zostali umieszczeni.

Zebranych przywitał Ryszard Stanclik, prezes Towarzystwa Miłośników Jaworza, zaś w okolicznościowym wystąpieniu Leopold Kłoda przypomniał sylwetki trzech widniejących na tablicy bohaterów. Wszyscy Jan Łysek, Franciszek Kubok i Paweł Starzyk byli nauczycielami szkoły polskiej w Jaworzu Średnim przed I Wojną Światową i w okresie międzywojennym. W różnym okresie czasu i w różnych miejscach jako oficerowie oddali swoje życie w obronie ojczyzny.

Jan Łysek pracował w Jaworzu Średnim w nowo powstałej szkole polskiej w latach 1912-1914. Miał trudne zadanie, jako kierownik musiał pozyskać do polskiej szkoły dzieci miejscowej ludności a obok pracowała szkoła niemiecka. Po dwóch latach szkoła polska pękała w szwach nie mogąc pomieścić wszystkich chętnych. Jan Łysek jako Polak i wielki patriota przekazywał młodzieży tęsknotę za wolną Polskę, którą trzeba odzyskać po latach zaborów. Swój patriotyzm zawarł również w pisanym w Jaworzu pamiętniku , w wierszach i swoim najważniejszym dziele dramacie „Śpiący Rycerze”. Działał nie tylko słowem, aktywnie uczestniczył w zajęciach i organizacji Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” działającego na Śl. Cieszyńskim. Gdy wybucha I Wojna Światowa wyrusza na front jako jeden z dowódców Legionu Śląskiego. Wraz z armią austriacką walczy na froncie wschodnim. W listopadzie 1915 roku już w stopniu kapitana zginął w walce nie doczekawszy wolnej Polski wyzwolonej spod zaborów.

Franciszek Kubok pracował w szkole w Jaworzu Średnim na początku lat dwudziestych XX wieku. W 1923 roku przeniósł się do Wapienicy obejmując funkcję kierownika szkoły. W 1939 roku jako oficer zostaje zmobilizowany i wraz z wojskiem znalazł się na terenie Związku Radzieckiego. Tam internowany podzielił los polskich oficerów rozstrzelany w Katyniu w 1940 r.

Paweł Starzyk przybył do Jaworza Średniego w 1934 roku obejmując posadę kierownika szkoły. Posiadał wyższe wykształcenie z biegłą znajomością języków obcych. Za jego czasów w szkole działał chór, koło teatralne i nauka historii Polski dla dorosłych. Podczas okupacji uczył polskie dzieci na tajnych kompletach, działał także konspiracyjnie w Związku Walki Zbrojnej. Aresztowany w 1942 roku zostaje zamordowany w hitlerowskim więzieniu w Sosnowcu.

Złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą tych trzech bohaterów z okazji „Dnia Nauczyciela” a także z okazji 100-lecia uzyskania niepodległości naszej ojczyzny ma symboliczny charakter. Kiedy podczas obchodów wymieniane są nazwiska twórców niepodległości Józefa Piłsudskiego, Paderewskiego, Dmowskiego i innych, pamiętajmy, że w naszej małej ojczyźnie też byli ludzie, którzy o tą niepodległość walczyli i za nią oddali życie.

Kwiaty złożyli: Wójt Gminy Jaworze, Towarzystwo Miłośników Jaworza, delegacja Szkół Podstawowych i Przedszkola, Stowarzyszenie Jaworze Zdrój oraz mieszkańcy.

Leopold Kłoda