2019.02.10 – Halina Szotek – 100 rocznica bitwy pod Skoczowem
12 lutego 2019
Z HISTORIĄ W TLE
„100. rocznica bitwy pod Skoczowem” to temat posiad, które odbyły się 10 lutego 2019 roku. Prelegentem była Halina Szotek.
Halina Szotek studiowała historię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Po otwarciu w 1986 r. Muzeum im. Gustawa Morcinka w Skoczowie została jego dyrektorem i kierowała nim do 2005r. Wśród innych nagród i odznaczeń za swoją działalność otrzymała w 2002r. Laur Srebrnej , a w 2018 Złotej Cieszynianki.
Przed przystąpieniem do tematu bitwy pani Halina w bardzo interesujący i przystępny sposób przedstawiła nam zarys historii polsko-czeskiej na przełomie wieków.
Po I wojnie światowej na forum obradującej od 2 października 1918r. Rady Państwa w Wiedniu, polscy posłowie z Galicji i Śląska Cieszyńskiego przedłożyli rezolucję domagająca się odbudowy niepodległej Polski, złożonej z ziem dawnej Rzeczypospolitej z dostępem do morza i obszarami zamieszkiwanymi przez Polaków, w tym ze Śląskiem. 19 października 1918r. powstała Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, która na rzecz przyłączenia do Polski Śląska Cieszyńskiego, zwołała w dn. 27.10. wiec na rynku w Cieszynie, w którym uczestniczyło ok. 40 tys. osób i w uchwalonej tam rezolucji uznano bezwarunkową przynależność regionu do Polski. 28 października 1918r. w Pradze proklamowano powstanie niepodległej Czechosłowacji. Doszło wówczas także do pierwszej poważnej próby sił między Polakami i Czechami w nowych politycznych realiach.
Pogarszające się warunki aprowizacyjne, a więc i nastroje społeczne, doprowadziły do rokowań polsko-czeskich na temat rozgraniczenia stref wpływów. Czesi zdobyli ważne przysiółki związane ze sprawami dla siebie priorytetowymi – większość – kopalń i nadzór nad koleją koszycko-bohumińską. W chwili przekazania w Warszawie władzy Józefowi Piłsudzkiemu przez Radę Regencyjną w dn. 11 listopada 1918r. na Śląsku Cieszyńskim istniały już zorganizowane władze polskie. Rozpoczęło się faktyczne polskie samostanowienie na Śląsku Cieszyńskim, które trwało do najazdu wojsk czeskich 23 stycznia 1919r.
Ofensywa czechosłowacka zmusiła nieliczne siły polskie do odwrotu w kierunku północnym, zagrożone okrążeniem i całkowitym zniszczeniem. 26 stycznia walczące oddziały wycofano z Cieszyna i utworzono nową linię obrony. Dowodzący obroną płk. Franciszek Latinik zorganizował pozycje nad Wisłą – od Strumienia na północy do Ustronia na południu – blokując w ten sposób Czechom drogę na Bielsko i Żywiec. 27 stycznia Czesi zajęli Cieszyn, a mieli w planach zajęcie reszty Śląska Cieszyńskiego do Bielska włącznie, a było to całkiem możliwe bo mieli trzy razy więcej wojska.
28 stycznia doszło do pierwszych walk koło Skoczowa, a 30 stycznia wojska czechosłowackie zdobyły Strumień i Nierodzim. Mimo dużej ofensywy Czechów, Polakom udało się obronić umocnienia położone bezpośrednio pod Skoczowem i zatrzymać wojska napastników. Z uwagi na duży opór polskich oddziałów i nowe rozkazy naczelnego dowództwa (wydane po silnych naciskach ententy), dowodzący Czechami gen. Josef Snejdarek zaproponował zawieszenie broni, co było tez dla Polski korzystne. Zawieszenie broni weszło w życie następnego dnia. W wyniku tego najazdu wojsk czesko-słowackich kwestia wyznaczenia ostatecznej granicy, przeniosła się na forum międzynarodowe, gdzie zakończyła się klęską polskiej dyplomacji. Po rezygnacji obu stron konfliktu, z planowanego plebiscytu, 28 lipca 1920r. Rada Ambasadorów przyznała Czechosłowacji obszary na zachodnim brzegu Olzy zamieszkiwane przez ponad 100 tys. Polaków, zwane odtąd przez Polaków – Zaolzie.
11 listopada 2015r. odsłonięto pomnik „Naszym bohaterom w Skoczowie” upamiętniający walki z 1919r.
Po bardzo interesującym i dającym dużo w wiadomości z historii Śląska Cieszyńskiego wykładzie, przy kawie i kołoczu wymienialiśmy się wrażeniami.
Na następne posiady Towarzystwo Miłośników Jaworza zaprasza 16 marca 2019r. (sobota) o godz. 16.00 do Galerii pod Groniem w Jaworzu. Prof. Daniel Kadłubiec promował będzie swoje ostatnie książki.
Grażyna Matwiejczyk
